Nosówka u psa – objawy i leczenie

Nosówka jest rozpowszechnioną na całym świecie zakaźną chorobą psów, która bardzo łatwo szerzy się wśród czworonogów. Wirus nosówki może spowodować trwałe zmiany w układzie nerwowym psów. Szczególnie niebezpieczny jest dla szczeniąt. Dzięki odpowiednim działaniom profilaktycznym można jednak skutecznie uchronić przed nim pupila.

Przyczyny nosówki u psów

Nosówka jest chorobą wirusową, wywołaną przez wirus nosówki psów (ang. canine distemper virus – CDV) zaliczany do rodziny Paramyxoviridae. Na zakażenie oprócz psów wrażliwe są także inne psowate. Zdarza się, że wirus atakuje mruczki, ale nosówka u kota na ogół przebiega bezobjawowo.

Do zarażenia dochodzi głównie drogą kropelkową, pokarmową lub poprzez kontakt z wydzielinami chorych osobników (ze śliną, wydzielinami z nosa i spojówek). Możliwe jest także przenoszenie wirusa na ubraniach czy sierści. Wirus CDV jest wrażliwy na wysoką temperaturę, dlatego najłatwiej szerzy się w okresie jesienno-zimowym. Po wniknięciu do organizmu wirus namnaża się w układzie limfatycznym, powodując obniżenie odporności. Następnie uszkadza komórki układu oddechowego, pokarmowego, nerwowego oraz skóry. Nosówkę u psa rozpoznaje się na podstawie charakterystycznych objawów, wywiadu i badania klinicznego. W diagnostyce przydatne są także testy (PCR, IF), pozwalające wykryć obecność wirusa we krwi czy pobranych wydzielinach.

Warto wiedzieć:

Wirus CDV jest blisko spokrewniony z wirusem odry. Według Gillespie i Karzona psy zaszczepione wirusem odry wykazują odporność także na nosówkę [1]. Oba patogeny powodują produkcję homologicznych przeciwciał. Mimo podobieństwa wirusów nosówka nie przenosi się na ludzi.

Nosówka – objawy

Objawy nosówki uzależnione są od wieku oraz odporności psa. Nosówka stanowi szczególne zagrożenie dla szczeniąt od 3. do 12. miesiąca życia. U młodych czworonogów choroba często przybiera ciężką, ostrą postać i może szybko doprowadzić do śmierci. Nosówka u psów dorosłych przebiega znacznie łagodniej – najczęściej bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Choroba nierzadko wikłana jest zakażeniami bakteryjnymi, które powodują nasilenie objawów i komplikacje.

Pierwsze objawy nosówki u psa występują po upływie 3-7 dni od kontaktu z wirusem. W początkowym stadium choroby (wiremii) u psa pojawia się gorączka (39,4-40,6 ℃). Zwierzak staje się osowiały i traci apetyt. Zauważyć można u niego wodnisty wypływ z nosa i spojówek, który w ciągu kilku dni przybiera ropną postać. U psa może wystąpić też kaszel i biegunka. Pierwsze stadium choroby bywa nazywane nosówką nieżytową. Zdarza się, że nosówka u psa kończy się na tym etapie, a zwierzak w ciągu kilku tygodni wraca do zdrowia. Jeśli jednak mechanizmy obronne u czworonoga nie działają wystarczająco efektywnie lub wirusa cechuje wysoka zjadliwość, rozwija się drugie stadium choroby. W zależności od układu objętego procesem chorobowym wyróżnia się różne postacie nosówki:

• Postać płucna – prowadzi do zapalenia oskrzeli i płuc. Towarzyszą jej objawy ze strony układu oddechowego (ropny wyciek z nosa, kaszel, duszności) oraz gorączka. Często ma ciężki przebieg.
• Postać jelitowa – powoduje zapalenie żołądka i jelit. Objawia się ropną lub krwistą biegunką, wymiotami, wzmożonym pragnieniem, utratą apetytu, apatią. Może prowadzić do odwodnienia i wychudzenia.
• Postać nerwowa – nosówka nerwowa zwykle stanowi ostatnie stadium choroby, związane z przedostaniem się wirusa do układu nerwowego i mózgu. Często występuje już po ustąpieniu innych symptomów choroby. Charakterystyczne objawy to m.in.: drgawki, porażenie kończyn, przeczulica, niedowłady, drżenie mięśni, otępienie, napady padaczkowe, zmiany w zachowaniu (np. agresja). Choroba nierzadko powoduje u psa trwałe zmiany neurologiczne [2].
• Postać skórna – przebiega dość łagodnie. W przypadku nosówki skórnej u psa na brzuchu i po wewnętrznej stronie ud pojawiają się pęcherzyki.
• Postać oczna – powoduje zapalenie nerwu wzrokowego, zmiany w siatkówce i rogówce. Główne objawy to: światłowstręt, łzawienie oczu, owrzodzenia rogówki.
• Choroba twardej łapy – specyficzna forma nosówki, objawiająca się pogrubieniem opuszek łap, spękaniem i przesuszeniem lusterka nosa. Rozwija się po kilku tygodniach od zakażenia.
• Zapalenie mózgu starszych psów – jest bardzo rzadką formą choroby występującą u psów w podeszłym wieku, które przeszły zakażenie wirusem CDV. Prowadzi do zapalenia przodomózgowia. W przebiegu choroby obserwuje się objawy neurologiczne, tj. otępienie, drgawki, drżenie mięśni, porażenie kończyn, niezborność ruchów [3].

U niektórych psów po przebytej nosówce można zauważyć charakterystyczne brązowe przebarwienia zębów oraz deformację kości długich.

Nosówka u psa – leczenie

Leczenie nosówki ma na celu głównie łagodzenie objawów i zwalczanie wtórnych infekcji bakteryjnych. W zależności od dolegliwości występujących u czworonoga w terapii stosuje się leki przeciwgorączkowe, przeciwzapalne, przeciwbólowe i antybiotyki o szerokim spektrum działania. W przypadku jelitowej postaci choroby istotne jest nawadnianie psa i podawanie mu elektrolitów. W terapii postaci nerwowej zastosowanie znajdują leki przeciwdrgawkowe i przeciwskurczowe. Do leczenia zmian skórnych i infekcji oczu wykorzystuje się preparaty w formie maści i kropli. Jeśli choroba zostanie rozpoznana w pierwszej fazie (wiremii), można zastosować surowicę, która skutecznie hamuje dalszy rozwój infekcji. Szybkie wdrożenie leczenia znacznie zwiększa szansę zwierzaka na dojście do zdrowia. Niestety, nie zawsze leczenie przynosi efekty. U 30-80% psów infekcja prowadzi do śmierci.

Profilaktyka nosówki

Podstawową metodą zapobiegania nosówce jest stosowanie szczepień ochronnych. Pierwsze szczepienie wykonuje się u szczeniąt w 6.-7. tygodniu życia. Kolejną dawkę szczepionki aplikuje się w 9.-11. tygodniu życia czworonoga, a ostatnią po osiągnięciu przez psa 16. tygodnia. U dorosłych psów szczepienia przypominające przeprowadza się zwykle co 2-3 lata. Nosówka jest chorobą bardzo zaraźliwą, dlatego w jej profilaktyce ważną rolę odgrywa rygorystyczne przestrzeganie zasad higieny. Najlepiej chronić psa przed kontaktami z bezpańskimi i chorymi czworonogami oraz dzikimi zwierzętami i ich wydzielinami. Warto też ograniczyć interakcje psów dorosłych z wrażliwymi szczeniętami. Aby zahamować rozprzestrzenianie się choroby w hodowli, należy pamiętać o regularnej dezynfekcji obiektów i zmianie odzieży po powrocie do domu.

Źródła:
1. Gillespie J. R., Karzon D.T., A study of the relationship between canine distemper and measles in the dog, Proc. Soc. expo BioI. (N. Y.), 1960, nr 105, s. 547-551.
Case L.P., Pies. Zachowanie, żywienie, zdrowie, 2010, str. 276-278.
2. Barszcz K., Kupczyńska M., Kobryń H., Wpływ wybranych biologicznych czynników chorobotwórczych na niektóre struktury ośrodkowego układu nerwowego i zachowanie się zwierząt, Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych, 2010, t. 59, nr 1-2, str. 71-81.

Przeczytaj również: Najważniejsze informacje o parwowirozie - sprawdź, jak możesz pomóc psu