Smutny kot: przyczyny i sposoby na kocią depresję

Gdy za oknem szaro i ponuro, każdego może dopaść chandra. Gorsze dni zdarzają się także naszym mruczącym pupilom. Czasami koty nie mają ochoty ani na szalone zabawy, ani na ulubione jedzenie. Smutek u kotów może mieć jednak również bardziej nietypowe oblicza. Po czym poznać, że mruczek cierpi z powodu depresji? Jak poprawić nastrój przygnębionego kota?

Dlaczego kot jest smutny?

Nastrój u kotów jest ściśle związany zarówno z czynnikami biologicznymi, jak i środowiskowymi. Koty, podobnie jak ludzie, doświadczają nieznacznych sezonowych wahań nastroju. W okresie jesienno-zimowym u części zwierzaków obserwuje się stan przypominający sezonową depresję. Wiązany jest on z niedoborem światła, który powoduje nadmierne wydzielanie melatoniny i zmniejszenie poziomu serotoniny. Sezonowe obniżenie nastroju u kota zwykle nie jest jednak niepokojące i ustępuje samoistnie – wraz z nastaniem wiosny. Znacznie poważniejszym problemem jest depresja u kota, która może mieć formę ostrą lub przewlekłą.

• Depresja ostra jest zbliżona do zespołu stresu pourazowego występującego u ludzi. Wywołują ją traumatyczne przeżycia, zwłaszcza takie jak: śmierć opiekuna lub kociego towarzysza, wypadek, operacja, ciężka choroba.

• Depresja przewlekła rozwija się natomiast powoli, na skutek frustracji, stresu, lęku, życia w niestabilnym środowisku. Koci smutek łączy się ze zjawiskiem wyuczonej bezradności – pozbawienie zwierzęcia możliwości kontrolowania środowiska poprzez własne zachowanie sprawia, że po pewnym czasie staje się ono bierne i wycofane [1]. Skłonność do depresji uzależniona jest od osobowości zwierzęcia – koty lękliwe i wrażliwe na zmiany są szczególnie narażone na chandrę.

Po czym rozpoznać depresję u kota?

Smutny kot najczęściej znacząco ogranicza codzienne aktywności i unika interakcji społecznych. Nie ma motywacji do działania, nie wykazuje zainteresowania otoczeniem, nie odczuwa przyjemności płynącej z polowania, zabawy czy jedzenia. Izoluje się i ukrywa, rezygnuje z pielęgnacji futerka, a większość czasu przesypia. Może także stracić apetyt, a w skrajnych przypadkach całkowicie odmawiać jedzenia. Charakterystyczną oznaką kociej chandry jest też obniżona postawa ciała, której towarzyszą spowolnione ruchy.

Depresji u kota nie należy jednak utożsamiać wyłącznie ze smutkiem i niechęcią do aktywności. Niekiedy oznacza ona stan rozdrażnienia i podenerwowania. Kot cierpiący na depresję może więc być nienaturalnie pobudzony i skłonny do ataków. Czasami koty starają się walczyć z chandrą, „zajadając" swoje smutki. Jedzenie staje się dla nich czynnością zastępczą, mającą zniwelować napięcie. Przygnębiony kot może więc sięgać do miski częściej niż zwykle, przez co jego opiekun nie dostrzega, że dzieje się coś niepokojącego.

Warto wiedzieć:

Jak poprawić nastrój kotu?

Sposobów na walkę z kocią chandrą jest wiele. Jeśli jest to możliwe, należy dążyć do znalezienia przyczyny kocich problemów. Smutny kot potrzebuje szczególnie troskliwej opieki i dodatkowej stymulacji. Warto zadbać o wzbogacenia środowiskowe, które pobudzą kota do eksploracji otoczenia. Zainteresowanie mruczka mogą wzbudzić nowe akcesoria (np. drapak) i przekąski, zabawki interaktywne, kryjówki, fontanny z wodą, doniczki z kocią trawką, miejsca do wypoczynku umieszczone na podwyższeniu. Stymulująco na niektóre koty działa także kocimiętka, która wywołuje stan chwilowej relaksacji i euforii. Aby zachęcić kota do badania otoczenia, można w domowych zakamarkach pochować smakowite przekąski lub skropić obiekty walerianą. Koty przebywające wyłącznie w domu, warto zabrać na spacer po okolicy (w szelkach, na smyczy). 

Bardzo ważnym elementem terapii depresji u kota jest zabawa. Kotu należy organizować przynajmniej 2 razy dziennie 10-15-minutowe sesje zabaw łowieckich, imitujących prawdziwe polowanie. Do zabawy z kotem można wykorzystać wędkę z piórami lub niewielkim obiektem przypominającym mysz. Za pomocą zabawki należy naśladować ruchy ofiary. Aby zabawa poprawiała kocie samopoczucie, musi kończyć się pochwyceniem „ofiary". Po zabawie kot powinien otrzymać pyszną przekąskę – jedzenie stanowi bowiem dla mruczków zwieńczenie udanych łowów. W przezwyciężeniu kociej chandry pomóc mogą także przyjemne rytuały (głaskanie, karmienie z ręki, czesanie). Smutny kot powinien mieć zapewniony stabilny harmonogram dnia i przewidywalne warunki środowiskowe.

Istotny wpływ na kocie samopoczucie ma poziom neuroprzekaźników w mózgu. By zwiększyć poziom serotoniny u zwierzaka, warto sięgnąć po karmy lub suplementy z L-tryptofanem. Nastrój mruczka mogą poprawić również preparaty zawierające alfa-kazozepinę, które sprawiają, że kot w sytuacji stresowej jest bardziej skłonny do eksploracji i mniej czasu spędza bezczynnie [3]. W leczeniu depresji użyteczne są też feromony – łagodzące lęk u kotów.

Źródła:
1. Hellhammer D., Learned Helplessness - An Animal Model Revisited, [w]: Angst J. (red.) The Origins of Depression: Current Concepts and Approaches, 1983, str. 147-161.
2. Schroll S., Dehasse J., Zaburzenia zachowania kotów, 2018, str. 129-131.
3. Landsberg G., Milgram B., Mougeot I., Kelly S., de Rivera C., Therapeutic effects of an alpha-casozepine and L-tryptophan supplemented diet on fear and anxiety in the cat, J Feline Med Surg, 2017, nr 19 (6), str. 594-602.

Czytaj również:
1. Szelki i smycz dla kota - wybierz idealne dla swojego pupila
2. Magiczna kocimiętka - uprawa i jej wpływ na kocie zachowanie