Padaczka u psa - przyczyny, leczenie, pomoc pupilowi

Choć padaczka może występować u wszystkich ssaków, najczęściej obserwuje się ją u ludzi, psów i kotów. Przyjmuje się, że nawet 5% wszystkich psów może na jakimś etapie swojego życia przeżyć atak padaczkowy. Jest to więc jedna z częstszych chorób neurologicznych występujących u psów.

Ataki padaczki mogą mieć różne natężenie i różnić się swoją charakterystyką (zwłaszcza w przypadku napadów częściowych), mogą być więc łatwo pomylone z innymi chorobami, np. problemami behawioralnymi, narkolepsją. Napady mogą też występować jako niezależna choroba (padaczka idiopatyczna, pierwotna), lub być jednym z jej objawów (padaczka wtórna, spotykana np. w przypadku psów z guzem mózgu, ale też w przypadku zatruć).

Spis treści

• Przyczyny występowania padaczki u psów
• Rodzaje napadów padaczkowych u psa
• Fazy napadów padaczkowych
• Pierwsza pomoc podczas napadu padaczki u psa
• Diagnoza i leczenie padaczki

Przyczyny występowania padaczki u psów

Padaczka to choroba neurologiczna, związana z zaburzeniami hamowania i pobudzania w mózgu, które prowadzą do napadowego pobudzenia neuronów korowych. Może pojawić się zarówno u młodych psów, które nie mają innych problemów zdrowotnych, jak i w wyniku choroby, czy wypadku. Ze względu na przyczynę choroby padaczkę u psa dzielimy na idiopatyczna i wtórną.

Padaczka idiopatyczna u psów

Padaczka idiopatyczna, zwana też często młodzieńczą, pojawia się zazwyczaj między pierwszym a piątym rokiem życia psa. Ten rodzaj padaczki ma często podłoże genetyczne, dlatego psy chore nie powinny być rozmnażane, zaleca się kastrację lub sterylizację. Rasy szczególnie narażone na wystąpienie padaczki idiopatycznej to beagle, owczarki belgijskie, szpice fińskie, wilczarze irlandzkie, berneńskie psy pasterskie, czy border collie.

Padaczka wtórna u psów

Napady padaczkowe mogą być też spowodowane występowaniem innej choroby, zaburzenia, a nawet być skutkiem wypadku samochodowego. Ten typ padaczki najczęściej obserwuje się w przypadku starszych psów. Często bardzo trudne jest ustalenie przyczyny występowania napadów – w niektórych przypadkach możliwe i konieczne jest leczenie przyczyny pierwotnej (na przykład w przypadku chorób metabolicznych, czy nowotworów).

Częstą przyczyną pojawienia się padaczki jest wypadek komunikacyjny lub uraz głowy. Niestety padaczka może rozwinąć się nawet kilka lat po wypadku, dlatego podczas diagnozy ważną rolę pełni dokładny wywiad lekarski. Przyjmuje się, że około 7% przypadków padaczki u psa jest spowodowanych różnego typu urazami głowy. Ustalenie przyczyny w tym przypadku nie zawsze jest możliwe, zwłaszcza w przypadku adopciaków o nieznanej przeszłości.

U starszych psów padaczka może być skutkiem choroby nowotworowej.

Inne przyczyny wystąpienia padaczki wtórnej:

• Wodogłowie (szczególnie u ras miniaturowych)
• Wylew
• Zatrucie metalami ciężkimi, lekami, środkami ochrony roślin
• Niedożywienie i ciężkie niedobory witaminowe (szczególnie tiaminy)
• Zwyrodnienia narządów
• Choroby zakaźne (wścieklizna)
• Toksoplazmoza
• Choroby metaboliczne (w szczególności u sznaucerów miniaturowych)

Rodzaje napadów padaczkowych u psa

Napady padaczkowe u psów mogą mieć różną formę i natężenie. Najbardziej spektakularne i jednocześnie najbardziej stresujące dla opiekuna są napady uogólnione (grand mal) – ten typ napadu padaczkowego jest kojarzony z padaczką najczęściej. Warto jednak wiedzieć, że w niektórych przypadkach napady padaczkowe mogą mieć o wiele bardziej subtelny przebieg. Nazywane są atakami częściowymi (petit mal). Ataki częściowe nie powodują utraty przytomności, pojawiają się delikatne drgawki, pupil może wydawać się nieobecny lub się ślinić. W niektórych przypadkach napady padaczkowe petit mal trwają na tyle krótko i wywołują na tyle subtelne objawy, że napad może nawet nie zostać zauważony przez opiekuna.

Napad padaczki uogólniony (grand mal) – najważniejsze objawy

• Gwałtowne drgawki
• Upadek
• Niekontrolowane wydawanie dźwięków (wycie, skomlenie, szczekanie)
• Wymioty
• Ślinotok
• Oddawanie lub nietrzymanie moczu i kału
• Nie w każdym przypadku występują wszystkie objawy, mogą się też różnić intensywnością.

Napad padaczkowy częściowy (petit mal) – najważniejsze objawy

• Chwilowy zanik świadomości (pupil może wydawać się nieobecny)
• Bezwiedne ruchy kończynami
• Lekkie drżenie mięśni
• Napady agresji
• Wycie, szczekanie
• Kłapanie pyszczkiem (wygląda to nieco, jakby pies próbował złapać niewidzialną muchę).
• Ponieważ są to objawy, które często trudno jest powiązać z padaczką, diagnoza często jest utrudniona.

Fazy napadów padaczkowych

Najczęściej wyróżnia się trzy fazy napadu padaczkowego:

Faza podromalna („aura”): może pojawić się kilka minut albo nawet kilka godzin przed właściwym atakiem. Pupil może zachowywać się nieco inaczej niż zwykle. Niektóre zwierzęta będą bardziej pobudzone, inne wręcz przeciwnie, będą wyciszone i szukały spokojnego cichego miejsca. Bardzo trudno jest właściwie zinterpretować zachowanie psa, jeżeli do tej pory nie chorował na padaczkę, jednak w przypadku psów chorujących na epilepsję od dłuższego czasu określone zachowanie pozwala lepiej przygotować się na właściwy napad.

Napad właściwy (ictus): rozpoczyna się nagle, zazwyczaj trwa kilka minut. Pupil może upaść, następują intensywne drgawki.

Faza ponapadowa: pies po napadzie epilepsji może być zdezorientowany, osłabiony, zakłopotany. Może odczuwać potrzebę wypoczynku, jedzenia, czy picia. W zależności od konkretnego psa czas odpoczynku po napadzie może być bardzo różny – niektóre psy wracają do normalnego funkcjonowania bardzo szybko, inne kiepsko je znoszą i potrzebują czasu, by dojść do siebie.

Napad padaczkowy najczęściej trwa kilka minut, zwykle nie więcej niż 5 minut. Jeżeli napad trwa więcej niż 10 minut, mówimy nie o napadzie padaczkowym, a o stanie padaczkowym. O stanie padaczkowym mówimy także wtedy, kiedy między dwoma (lub więcej) napadami, które występują w krótkim czasie, nie następuje pełny powrót świadomości. Stan padaczkowy jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia – jeżeli nie ustępuje, musi zostać przerwany farmakologicznie.

Pierwsza pomoc podczas napadu padaczki u psa

Zachowanie opiekuna podczas napadu padaczkowego ma duży wpływ na bezpieczeństwo pupila. Najważniejsze jest zapewnienie pupilowi bezpieczeństwa. Odsuń od niego niebezpieczne przedmioty, nie pozwól, by spadł z wysokości jeżeli dostanie ataku na kanapie lub łóżku, odsuń od jego pyszczka małe przedmioty, które mogłyby zostać przypadkowo połknięte.

Sprawdź godzinę, o której rozpoczął się napad – podczas ataku epilepsji ważne jest kontrolowanie czasu napadu. Jeżeli jest to możliwe, warto nagrać atak telefonem, by pokazać przebieg weterynarzowi.

Przynieś miękkie legowisko lub poduszki, które zamortyzują uderzenia o podłogę podczas drgawek – dzięki temu pupil będzie mógł szybciej dość do siebie.

Wyciągnięcie języka w większości przypadków nie jest konieczne. Jeżeli pupil nie dławi się, lepiej nie działać pochopnie. Pamiętaj, że w czasie ataku pies nie kontroluje swojego ciała – możesz więc zostać przypadkiem pogryziony podczas próby wyciągnięcia języka.

Jeżeli atak zakończy się w czasie krótszym niż pięć minut, pozwól pupilowi dojść do siebie. Nie jedź od razu do weterynarza, możesz zadzwonić do przychodni i uprzedzić o wizycie. Atak epilepsji u psa jest wyczerpujący i pupil powinien mieć możliwość zregenerowania się. Obserwuj zachowanie pupila i zawieź go do weterynarza, kiedy zobaczysz, że już czuje się nieco lepiej.

Diagnoza i leczenie padaczki

Różne przyczyny i objawy padaczki u poszczególnych psów sprawiają, że jest to choroba, która nie jest łatwa do poprawnego zdiagnozowania. O ile w przypadku standardowych, typowych napadów typu grand mal ryzyko pomyłki jest małe, w przypadku napadów częściowych łatwo o pomyłkę.

Najważniejsze jest ustalenie przyczyny pojawienia się epilepsji u psa. Jeżeli pies choruje na padaczkę wtórną, konieczne będzie ustalenie przyczyny, zwłaszcza jeżeli pierwotne schorzenie wymaga podjęcia natychmiastowego leczenia. Pierwszym krokiem jest dokładny wywiad. Wiek psa, inne schorzenia, przebieg ataku, a nawet stan zdrowia rodziców (jeżeli jest znany) mogą pomóc w ustaleniu przyczyny.

Do badań wykonywanych w diagnozie badaczki należą m.in. morfologia, badanie dna oka, układu sercowo-naczyniowego, jonogram (może pomóc wykryć problemy z tarczycą), badanie toksykologiczne, USG, RTG, EEG, rezonans magnetyczny, czy tomografia. Nie zawsze komplet badań jest konieczny, by wykryć przyczynę – w zależności od profilu pacjenta sporządzonego podczas wywiadu weterynarz ustala odpowiedni plan działania. W przypadku padaczki wtórnej podejmuje się leczenie przyczyny.

W przypadku częstych ataków najczęściej konieczne jest przyjmowanie do końca życia leków przeciwpadaczkowych, które mają na celu ograniczenie liczby ataków. Jeżeli jednak ataki występują rzadko (co kilka miesięcy, czy tygodni), a stan zdrowia pupila ogranicza możliwości przyjmowania leków na stałe, możliwe, że leczenie farmakologiczne nie zostanie zalecone, a jedynie odpowiednia opieka nad pupilem podczas ataków (o ile nie zaczną występować częściej). W przypadku wystąpienia ataku podaje się środki przerywające atak (do nosa lub doodbytniczo).

Opieka nad psem z padaczką wymaga czujności i troski. Leki przeciwpadaczkowe wymagają precyzji w dawkowaniu – nawet niewielkie odchylenia mogą spowodować zmniejszenie skuteczności leków. Co ważne, choć nie udowodniono skuteczności żadnej konkretnej diety w leczeniu padaczki u psa, duże różnice w makroskładnikach karm mogą wpływać na wchłanianie się składników aktywnych. Oznacza to, że podczas podawania leków przeciwpadaczkowych lepiej nie eksperymentować na własną rękę ze zmianą karmy u pupila, a zmiany w diecie najlepiej przeprowadzać pod okiem dietetyka zwierzęcego. Przyjmowane na stałe leki przeciwpadaczkowe mogą obciążać wątrobę, dlatego w leczeniu wieloletnim warto monitorować wpływ leków i regularnie odwiedzać weterynarza.

Czytaj również: Pies ~ Zdrowie i pielęgnacja

Być może zainteresuje Cię również ten wpis: Jak dbać o psa zimą - 5 skutecznych sposobów.

Poprzedni wpis: Najlepsza karma sucha dla psa - ranking 2022