Rozszerzenie i skręt żołądka u psa - objawy, pierwsza pomoc

Rozszerzenie i skręt żołądka to stan, który jest bezpośrednim zagrożeniem dla zdrowia i życia psa. Choć w największej grupie ryzyka są psy ras olbrzymich, tak naprawdę, może on spotkać każdego psa, dlatego warto poznać objawy choroby, pierwszą pomoc, a przede wszystkim – sposoby zapobiegania.

Niestety, pierwsze objawy rozszerzenia i skrętu żołądka łatwo jest pomylić z gorszym samopoczuciem, stresem, czy lekkimi problemami trawiennymi. Kiedy brzuch pupila zaczyna się powiększać i robić twardy, zaczyna liczyć się każda minuta. Świadomość, że pupil jest w grupie podwyższonego ryzyka, zwiększa czujność i mamy większą szansę, by szybciej zareagować.

Spis treści

• Na czym polega rozszerzenie i skręt żołądka u psa
• Przyczyny skrętu i rozszerzenia żołądka
• Jak rozpoznać rozszerzenie i skręt żołądka
• Rozszerzenie i skręt żołądka – leczenie
• Jak zapobiegać rozszerzeniu i skrętowi żołądka

Na czym polega rozszerzenie i skręt żołądka u psa

Przy rozszerzeniu się żołądka gazy, płyny i treść pokarmowa zwiększają objętość żołądka, który zaczyna uciskać inne narządy wewnętrzne i tętnice. Rozszerzenie może (ale nie musi) prowadzić do skrętu żołądka, który w niektórych przypadkach może skręcić się nawet o 360 stopni. Powiększony i skręcony narząd często uszkadza śledzionę, która może wymagać usunięcia. Martwicy ulegają też częściowo tkanki samego żołądka. Uciskane tętnice prowadzą do zaburzeń krążenia i wywołują arytmię.

Niestety, rozszerzenie i skręt żołądka najczęściej występują w formie ostrej i stan pupila pogarsza się z każdą chwilą. Lepiej nie tracić czasu na pytania na internetowych grupach, tylko od razu skontaktować się z zaufanym weterynarzem. W zdecydowanej większości przypadków najlepsze, co możesz zrobić, to jak najszybciej wsadzić ulubieńca do samochodu i jechać do weterynarza. Pamiętaj, że skręt w większości przypadków dotyczy psów o naprawdę sporych rozmiarach – lepiej nie czekać, aż pupil straci siły, samo zapakowanie go do samochodu może być nie lada wyzwaniem, a szanse na wyzdrowienie w dużej mierze zależą od stanu, w jakim pupil będzie się znajdował przed operacją.

Pies powinien trafić na stół operacyjny najpóźniej cztery godziny po wystąpieniu objawów. Powyżej pięciu godzin drastycznie zwiększa się ryzyko powikłań, dlatego kluczowe jest jak najszybsze trafienie do kliniki weterynaryjnej, która ma możliwość wykonania zabiegu. Jeżeli nie ma pewności, czy najbliższa klinika ma możliwość przeprowadzenia operacji, przed przyjazdem możesz do niej zadzwonić. Jeżdżenie od jednej kliniki do drugiej z cierpiącym psem w samochodzie tylko zwiększy wasz (i tak już ogromny) stres.

Przyczyny skrętu i rozszerzenia żołądka

Mechanizmy związane z rozszerzeniem i skrętem żołądka nie są do końca poznane, znamy natomiast czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo ich wystąpienia w przyszłości. Choć w niektórych okolicznościach rozszerzenie i skręt żołądka może spotkać każdego psa, niezależnie od wagi i wieku (także małe psy ważące poniżej 10 kg), to zazwyczaj problem ten dotyczy psów ras dużych i olbrzymich (berneńskie psy pasterskie, bernardyny, czy dogi niemieckie, ale także nieco mniejsze owczarki niemieckie lub labradory). Innym czynnikiem związanym z budową jest głęboka klatka piersiowa, dlatego zagrożone są także charty, setery czy boksery.

Bardziej narażone na rozszerzenie i skręt są psy niż suczki, ryzyko ich wystąpienia zwiększa się z wiekiem. Ryzyko zwiększa się, jeżeli podobne problemy występowały w przeszłości u bliskich krewnych (rodzice, dzieci, rodzeństwo), czy też jeżeli sam pies przeszedł wcześniej rozszerzenie, lub skręt.

Są to czynniki, na które nie masz większego wpływu. Wybór każdej rasy psa wiąże się z ryzykiem wystąpienia konkretnych chorób, czy przypadłości, które są dla niej charakterystyczne. Możesz dokładnie zbadać pochodzenie szczeniaka w hodowli i porozmawiać na temat zdrowia jego przodków, jednak rodzice, którzy nigdy nie mieli tego problemu, nie gwarantują, że nie spotka on Twojego psa. Masz jednak wpływ na inne, niemniej ważne czynniki ryzyka. Ryzyko zwiększa się, jeżeli:

• pies jest karmiony raz na dobę, dużymi porcjami
• posiłki są ciężkostrawne, za tłuste, lub mieszana jest karma sucha z mokrą
• bezpośrednio po posiłku podawane są świeże warzywa lub owoce
• pies po posiłku idzie na spacer, trening lub wykonuje inną aktywność (na przykład bawi się z opiekunem lub innym psem)
• je szybko i łapczywie
• jest bardzo zestresowany
• jest chudy i niedożywiony (nagłe przekarmianie w ramach doprowadzenia do zdrowia przygarniętego psa może się dla niego źle skończyć)

Jak rozpoznać rozszerzenie i skręt żołądka

Niestety, najwcześniejsze objawy rozszerzenia i skrętu żołądka są bardzo niespecyficzne je zignorować. Pupil często jest niespokojny, nie może znaleźć sobie miejsca, jest apatyczny, może się ślinić, traci apetyt. Inne początkowe objawy to: odruch wymiotny (ale bez wymiotów, lub wymiotowanie pianą), dziwne odgłosy z brzucha, bekanie, dyszenie, stres i zdenerwowanie, bladość błon śluzowych. Te pierwsze objawy, które pokazują rosnący dyskomfort psa, nie muszą występować jednocześnie i bardzo często są mylone przez opiekuna z gorszym dniem pupila, zwłaszcza jeżeli wystąpiła jakaś okoliczność, która może tłumaczyć stres ulubieńca.

Łatwiej rozpoznać jest rozszerzenie i skręt, kiedy pojawia się twardość i bolesność brzucha, brzuch zaczyna rosnąć (czasami brzuch rozszerza się w szybkim tempie, nie pozostawiając złudzeń, zdarza się jednak, że jest nieznacznie powiększony, ale twardy). Pupil może mieć trudności z poruszaniem się, nie może położyć się mimo wyraźnego zmęczenia (powiększony żołądek powoduje ból przy położeniu się). Może pojawić się także przyśpieszony lub/i nieregularny rytm serca.

Rozszerzenie i skręt żołądka – leczenie

Po przybyciu do weterynarza zbada on pupila, oceniając jego stan ogólny. Następnie konieczne jest wykonanie zdjęcia RTG, by sprawdzić, czy żołądek jest jedynie rozszerzony, czy nastąpiło także jego skręcenie – a jeżeli tak, to w jakim stopniu.

Jeżeli żołądek uległ jedynie rozszerzeniu, jest możliwość uniknięcia operacji – czasami wystarczy jedynie pozbyć się nadmiaru gazu przez sondę i zastosować leczenie farmakologiczne (m.in. antybiotyki, leki poprawiające perystaltykę jelit). Jest to stan bardzo groźny dla zdrowia pupila i często wymaga pozostania w klinice na czas obserwacji, lecz samo rozszerzenie żołądka jest mniej niebezpieczne niż skręt z rozszerzeniem żołądka.

Jeżeli żołądek został skręcony, weterynarz oceni najpierw stopień skrętu. W przypadku niepełnego skrętu możliwe jest pozbycie się gazu przez sondę jeszcze przed operacją. Podczas operacji opróżnia się żołądek z całości lub reszty gazu i treści pokarmowej, następnie przywraca się jego fizjologiczne położenie, a na koniec najczęściej gastropeksję, czyli przyszywa się żołądek do jamy brzusznej. Gastropeksja unieruchamia żołądek i niemal całkowicie eliminuje ryzyko skrętu żołądka. Niestety, nie ma sposobu, by całkowicie zapobiec rozszerzeniu żołądka w przyszłości. Koszt operacji zależy od wielu czynników, m.in. od miasta i konkretnego lekarza, jednak spokojnie można założyć, że niezależnie od ceny samej operacji całe leczenie będzie kosztować kilka tysięcy złotych – razem z lekami, wizytami kontrolnymi itp.

Ryzyko zależy od wielu czynników, najważniejszym jest czas, jaki minie od wystąpienia objawów do operacji. Bardzo często konieczne jest usunięcie śledzony, oraz objętych martwicą tkanek żołądka. Największe szanse mają psy, które w momencie trafienia pod opiekę weterynarza były w stanie samodzielnie chodzić i były przytomne.

Po operacji pupil będzie pod obserwacją – mogą pojawić się zarówno powikłania związane z samą operacją – na przykład związane z reakcją na narkozę, lub związane z samym skrętem i rozszerzeniem – zaburzenia rytmu serca, czy spadek ciśnienia.

Dalsze leczenie w domu to m.in. lekkostrawna dieta, antybiotyki, leki przeciwbólowe uważne obserwowanie rekonwalescenta. Ulubieniec potrzebuje w tym czasie dużo troski i miłości, a także czujności – zwiększa się ryzyko ponownego rozszerzenia żołądka w przyszłości.

Jak zapobiegać rozszerzeniu i skrętowi żołądka

Choć nie da się całkowicie zlikwidować ryzyka wystąpienia rozszerzenia i skrętu żołądka, możesz w dużym stopniu je zmniejszyć. Podstawą są przede wszystkim nawyki związane z posiłkami.

Psom narażonym na tego typu problemy poleca się podawanie dwóch lub trzech posiłków dziennie o mniejszej objętości. Absolutnie niewskazane jest łączenie w jednym posiłku pokarmów, które są trawione w inny sposób – karma mokra nie powinna być mieszana w misce z suchą, nie należy też podawać warzyw i owoców jako przekąski bezpośrednio przed i po zjedzeniu karmy – może to powodować wytwarzanie gazów.

Pamiętaj, że po posiłku pies powinien odpocząć przynajmniej godzinę. W tym czasie niewskazany jest spacer, trening, czy nawet intensywna zabawa. Zmuszenie do „leżakowania” może być trudne przy młodszym, rozbrykanym psie (a pamiętajmy, że psy ras olbrzymich wolniej dorastają i dłużej pozostają niesfornymi juniorami nawet do drugiego roku życia), ale może być to czas na głaskanie, drapanie za uchem i spokojne spędzenie razem czasu.

Jeżeli pupil jest urodzonym łakomczuchem i na każdą miskę rzuca się tak, jakby była pierwszą i ostatnią w jego życiu, pomocna może być miska spowalniająca jedzenie. Dzięki labiryntom w jej wnętrzu nie jest możliwe połknięcie całej karmy niemalże na raz, dzięki czemu ulubieniec nie połyka też powietrza. Alternatywy to taca na przysmaki, kong, kula-smakula, lub inne zabawki na przysmaki. Nie musisz od razu rezygnować z miski – możesz w ten sposób podać jeden z posiłków.

Kontrowersyjnym tematem są miski na podwyższeniu lub specjalnym stojaku. Kilka lat temu reklamowane jako sposób na uniknięcie rozszerzenia i skrętu, dziś coraz częściej uważa się, że jest wręcz przeciwnie. Zarówno jedna, jak i druga teoria nie została jednak potwierdzona badaniami.

Jeżeli wiesz, że z jakiegoś powodu pupil jest szczególnie narażony na skręt (na przykład występował wcześniej w rodzinie), możesz rozważyć prewencyjną gastropeksję, na przykład przy okazji planowanego zabiegu sterylizacji lub kastracji. Niestety operacja nie jest w stanie zapobiec rozszerzeniu, ale jest niemal całkowitym zabezpieczeniem przed skrętem żołądka.

Poza tymi sposobami zapobiegawczymi – najważniejsze jest, by być czujnym. Jeżeli Twój pupil jest wyraźnie nieswój, źle się czuje i widać, że wyraźnie coś go męczy, nie czekaj, aż jego stan się pogorszy. Lepiej trafić do weterynarza z niegroźnymi wzdęciami niż żałować, że zignorowało się niepokojące sygnały.

Czytaj również: Pies ~ Zdrowie i pielęgnacja

Być może zainteresuje Cię również ten wpis: Najlepsza karma dla psa seniora - wyjątkowe zestawienie!

Poprzedni wpis: Cane corso – spokojny olbrzym o niezależnym charakterze