Kawia domowa, czyli świnka morska – poradnik dla początkującego opiekuna

2021-01-26

Kawia domowa (cavia porcellus) to oficjalna nazwa popularnej świnki morskiej. Choć świnka morska została przemianowana na kawię przez Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk w 2015 roku, to większość z nas odruchowo na widok tego uroczego zwierzątka pomyśli o śwince, nie o kawii.

Świnka to gryzoń, który nie jest tak wymagający jak kot czy pies, dlatego często jest wybierany jako zwierzątko dla początkującego opiekuna lub pierwsze zwierzątko dla dziecka. Nie oznacza to jednak, że kawia nie wymaga naszej uwagi – świnki morskie są znane z tego, że potrafią nawiązać trwałą więź ze swoim opiekunem i często głośno domagają się uwagi.

Spis treści

Świnka czy kawia – historia
Rasy świnek morskich
Co je świnka morska
Czego świnka morska potrzebuje do szczęścia
Jak świnka morska okazuje uczucia
Pielęgnacja kawii domowej
Czy świnka morska uczula
Świnka morska dla dziecka – czy to dobry pomysł
Ile kosztuje świnka morska/kawia domowa?
Imię dla świnki morskiej

Świnka czy kawia – historia

Kawia domowa, znana powszechnie jako świnka morska, pochodzi z Ameryki Południowej. Najprawdopodobniej została udomowiona już w 2500 r. p.n.e., a są dowody, że nawet wcześniej. Niestety, w przeszłości bywały traktowane, jak zwierzęta rytualne, zdarzało się, że świnki morskie składano ofierze bogom. Do Europy kawia dotarła w czasie wielkich odkryć geograficznych. Świnki bardzo szybko zostały zwierzętami domowymi, swoją świnkę morską miała nawet królowa Anglii Elżbieta I Tudor.

Mniej więcej w czasie, kiedy kawia przybyła do Europy, nastąpiła pomyłka lingwistyczna, która została wyprostowana całkiem niedawno. Nazwa „świnka morska” nawiązuje do angielskiej nazwy ”Guinea Pig”, czyli „świnka gwinejska”. W 2015 roku świnka morska została oficjalnie kawią domową – jak uzasadnił profesor Wiesław Bogdanowicz z PAN – „ani to świnka, ani morska”.

świnka morska krótkowłowa

Rasy świnek morskich

Istnieje wiele odmian świnek morskich, które można podzielić na dwie grupy: świnki długowłose i krótkowłose. Ciekawostką są świnki morskie nagie: skinny i baldwin. Niezależnie od rasy, kawie występują w różnorodnym umaszczeniu, bywają białe, brązowe, rude, czarne czy beżowe. Występują zarówno kawie o jednolitym umaszczeniu, jak i kolorowe, w typie bicolor i tricolor.

Dzikie kuzynki kawii domowej występują najczęściej w wersji brązowej, dzięki czemu mogą łatwiej schować się w norce przed drapieżnikiem.

Wyróżniamy następujące rasy świnek morskich:

Świnki morskie krótkowłose:

American – najczęściej spotykana. Ma krótką i gęstą, gładką sierść.
Crested
Rozetka abisyńska
Ridgeback
Teddy rex
Somali
Curly

Świnki morskie długowłose:

Peruwianka
Szetlandzka
Sheltie
Coronet
Merino

Coraz bardziej popularne są świnki morskie skinny - ta bezwłosa rasa zaskakuje swoim wyglądem. Ich wielbiciele zapewniają, że ich charakter jest przynajmniej tak samo wspaniały, jak u każdej innej kawii domowej. Świnka morska rasy skinny została wyhodowana przez człowieka, podobnie jak rasy długowłose. W naturze kawie domowe mają standardowe, krótkie futerko.

Która z ras świnek morskich jest najlepsza? Dla nas to źle postawione pytanie. Każda świnka jest wyjątkowa. Dla osób początkujących polecamy jednak odmiany krótkowłose, których futerko łatwiej utrzymać w czystości.

jakie są rasy świnek morskich

Co je świnka morska

Kawia domowa jest weganką i żywi się głównie sianem, ziołami, warzywami i owocami. To prawdziwe łakomczuchy, dlatego ich wagę od czasu do czasu warto skontrolować – norma różni się w zależności od rasy i płci zwierzątka. Najlepszym rozwiązaniem jest żywienie świnki morskiej bazą w postaci gotowej karmy dla kawii i dodawanie w ramach urozmaicenia warzyw i owoców, np.: marchewek, czy jabłek.

W klatce świnki morskiej na honorowym miejscu powinien stanąć paśnik na sianko - to nie tylko niskokaloryczna przekąska, ale też sposób na ścieranie ząbków. Brak sianka może spowodować bolesny przerost zębów i choroby przyzębia. Pamiętaj, że świnki morskie to gryzonie, których świetnie rozwinięty węch potrafi zaskoczyć - sianko musi być świeże i pachnące. Wymieniaj je maksymalnie co dwa dni, nawet jeżeli paśnik jest pełen.

Dobrym modelem żywieniowym dla kawii jest podstawa - karma dla świnki morskiej plus przekąski w postaci owoców i warzyw

Kawi nie powinno się karmić pokarmem przeznaczonym dla innych zwierząt, np. królików. Co może być zaskakujące dla początkujących opiekunów świnki morskiej, nie powinno się im podawać także sałaty.

By pomóc kawii w stępieniu ząbków, warto zaopatrzyć ją w kolbę do obgryzania. TIP: nie musisz wyrzucać kolby, kiedy świnka obgryzie ją z ziaren – staje się wtedy po prostu gryzakiem.

Ważny jest także stały dostęp do świeżej wody – pamiętać należy tutaj nie tylko o uzupełnianiu poidełka, ale też o myciu go dokładnie, gdy będzie taka potrzeba.

Zdrowe kawie domowe nigdy nie odmawiają posiłku, brak apetytu jest oznaką choroby.

Więcej o żywieniu kawii domowej znajdziesz Tutaj.

Czego świnka morska potrzebuje do szczęścia

By świnka morska była szczęśliwa, potrzebuje także odpowiedniego mieszkania. Najlepiej sprawdzi się klatka z kuwetą, czyli zabudowanym dołem. Odpowiednia wielkość klatki dla jednej świnki to 100 cm na 50 cm. Ta sama powierzchnia to też minimalna ilość miejsca dla dwóch świnek, ale jeżeli tylko jest taka możliwość, lepiej zapewnić im więcej miejsca. Każda kolejna świnka wymaga dodatkowej przestrzeni 220 cm2.

Świnki to bardzo towarzyskie zwierzątka i najlepiej jest zdecydować się od razu na dwa zwierzątka – będą sobie dotrzymywały towarzystwa pod nieobecność domowników. W niektórych krajach można wręcz kupić świnki tylko w parach, nie ma możliwości zakupu tylko jednego osobnika. Kawia domowa jest zwierzęciem stadnym i najlepiej zrozumie ją przedstawiciel tego samego gatunku. Jeżeli nie chcesz sterylizować swoich gryzoni, zdecyduj się na zwierzęta tej samej płci.

Świnki chętnie nawiążą wieloletnią przyjaźń ze swoim opiekunem. Potrafią głośno domagać się uwagi – pogwizdywać, mruczeć i wydawać wiele innych, często zaskakujących dźwięków. Zdrowa kawia domowa jest ciekawska, wesoła i zawsze chętna do zabawy. Nagła zmiana zachowania zwierzęcia może być sygnałem choroby.

Kawia chętnie będzie odbywać spacery po mieszkaniu, ale należy pamiętać, że jest to gryzoń, który wymaga stałego nadzoru podczas wychodnego. To gryzoń, dlatego przede wszystkim należy pilnować, by nie zaczęła gryźć np.: wystających kabli.

świnka morska jedna czy dwie

Jak świnka morska okazuje uczucia

Świnki morskie są bardzo komunikatywne. Potrafią przekazywać swoje uczucia nie tylko językiem ciała, ale też za pomocą różnorodnych dźwięków. Świnki gwiżdżą, mruczą, turkotają, chrząkają i wydają całe mnóstwo innych, trudnych do określenia dźwięków. Po pewnym czasie opiekun bez trudu wyłapuje, kiedy jego kawia próbuje zwrócić na siebie uwagę, a kiedy pomrukuje z zadowolenia podczas głaskania.

Charakterystycznym zachowaniem dla kawii jest tzw. Popcorning. Radosna świnka kręci się i podskakuje w sposób, który wydaje się zupełnie przypadkowy. Popcorning najczęściej zdarza się młodym świnkom, ale zdarza się, że nawet starsza, dostojna kawia będzie w ten sposób okazywać zadowolenie. Nazwa zjawiska staje się jasna, kiedy zobaczy się większe stado świnek podskakujących sobie wesoło – wyglądają jak popcorn.

Pielęgnacja kawii domowej

Pielęgnacja świnki morskiej nie jest szczególnie uciążliwa, ale jak każde zwierzę, kawia także potrzebuje odpowiedniej opieki. Ponieważ świnka większość dnia spędza w klatce, podstawą jest utrzymanie klatki w czystości i regularna wymiana podłoża.

Świnki krótkowłose zwykle same sobie radzą z utrzymaniem futerka w czystości, natomiast świnki długowłose potrzebują regularnego czesania. Kąpanie świnek morskich jest wśród hodowców kwestią sporną i zapewne częstotliwość kąpieli świnki należy dostosować do potrzeb. W przypadku ras o wyjątkowo długim włosiu (np. u peruwianki) można delikatnie podcinać sierść świnki, by ułatwić jej poruszanie się.

Inną ważną kwestią jest kontrola zębów. Zęby kawii domowych cały czas rosną, dlatego trzeba kontrolować ich przyrost. Zbyt długie zęby będą śwince morskiej po prostu przeszkadzać. Najprostszą metodą na stępienie ząbków jest podawanie śwince pokarmu dla świnki o odpowiednim stopniu twardości.

Uwagi wymagają także pazurki. Sprawdzać ich długość powinniśmy mniej więcej raz w tygodniu. Nie oznacza to jednak, że co tydzień obowiązkowo kawia musi mieć wykonany pedicure. Obcinamy pazurki tylko wtedy, kiedy widzimy, że są one wyraźnie za długie – wtedy wskazana jest duża ostrożność, by nie naruszyć nerwów. Dużo łatwiej obcina się paznokcie świnek z jasnymi pazurkami – wyraźnie widać na nich różowe zakończenia nerwowe. Zdarzają się jednak świnki z ciemnymi pazurkami, u których nerwów nie widać, lub widać je dużo słabiej. Jeżeli konieczność obcięcia pazurków wywołuje w nas duży stres, można wykonać zabieg u weterynarza. By zmniejszyć częstotliwość zabiegów, można zapewnić śwince możliwość samodzielnego starcia pazurków, np. na naturalnym kamieniu włożonym do klatki.

Ważnym elementem opieki nad świnką morską jest opieka weterynaryjna. Warto regularnie badać świnkę morską pod kątem obecności pasożytów. Do weterynarza warto też zabrać świnkę, która nagle zaczęła być osowiała i smutna lub nie zwraca uwagi na ulubione jedzenie. Jeżeli trzymasz w jednej klatce samice i samce - przynajmniej jedno powinno zostać wysterylizowane.

Czy świnka morska uczula

Świnka morska jako zwierzątko futerkowe może wywoływać alergię. W praktyce jednak zdarza się to raczej rzadko i osoba uczulona na sierść psa czy kota ma szansę zostać opiekunem świnki. W przypadku skłonności do alergii można wykonać testy, ale uwaga – mają one sens tylko wtedy, kiedy miało się wcześniej kontakt z alergenem – w tym przypadku kawią.

W przypadku gryzoni żyjących w klatce, o wiele łatwiej jest na pewno uniknąć objawów alergii osobom mieszkającym z opiekunem zwierzaka. Jeżeli jeden z domowników jest alergikiem, nie musisz rezygnować ze świnki morskiej - w niektórych przypadkach wystarczy postawienie klatki w odpowiednim miejscu i mycie rąk po kontakcie ze świnką morską.

Świnka morska dla dziecka – czy to dobry pomysł

Kawia jest uroczym zwierzątkiem domowym, który jest o wiele mniejszym zobowiązaniem niż pies, czy kot. Pielęgnacja jest raczej prosta, świnka nie wymaga też codziennych spacerów. Dziecko może opiekować się świnką pod nadzorem rodzica, ale zawsze warto pamiętać, że to zadbanie o dobrostan zwierzęcia zawsze będzie obowiązkiem dorosłego.

Inną kwestią jest rozmiar i delikatność zwierzątka. Dojrzałość dziecka i wyczucie rozwijają u dzieci w różnym tempie i młodsze dzieci nie powinny być pozostawiane z kawią sam na sam – mogą przez przypadek zrobić jej krzywdę. Świnki morskie należy traktować delikatnie, by nie sprawić zwierzęciu bólu. Szczególnie wrażliwe są młode osobniki. Zwróć uwagę, jak dziecko traktuje zwierzę - na początku może po prostu oswajać kawię domową, podając jej smakołyki.

Podsumowując – świnka morska to dobry pomysł dla rodziny z dzieckiem, ale pełna odpowiedzialność za zwierzę zawsze będzie po stronie dorosłego.

swinka morska dla dziecka

Ile kosztuje świnka morska/kawia domowa?

Koszt kawii domowej jest bardzo różny, od kilkudziesięciu do nawet 300 zł – cena zależy od hodowli i rasy świnki. Drożej zapłacimy za rasową świnkę morską, z hodowli aktywnej na wystawach. Zakup świnki morskiej musi być przemyślany - choć to małe zwierzęta i opieka nad nimi nie jest wymagająca, jest to przecież odpowiedzialność za żywe stworzenie na wiele lat.

Świnkę morską można też adoptować – wtedy przyszły opiekun przechodzi podobną procedurę adopcyjną, jak ma to miejsce w przypadku adopcji psa czy kota. Adopcjami zajmują się fundacje zajmujące się gryzoniami. Ciekawym pomysłem jest adopcja świnki morskiej po eksperymentach laboratoryjnych. Zwierzę laboratoryjne na zasłużonej "emeryturze" może dożyć sędziwego wieku u boku kochającego opiekuna. W Polsce za tę inicjatywę odpowiada Fundacja Lab Rescue.