Ochrona przed kleszczami dla każdego członka rodziny - kompleksowy poradnik
Na złapanie kleszcza najbardziej narażone są osoby, które lubią spędzać czas na świeżym powietrzu – wbrew pozorom nie tylko w lasach i parkach, ponieważ te małe pajęczaki są wszędzie tam, gdzie potencjalni żywiciele.
Szczególnie narażeni są psiarze, jako osoby, które obowiązkowo wychodzą na spacer nawet kilka razy dziennie. Kleszcze ukrywają się także w przydomowych ogrodach, na osiedlowych trawnikach i łączkach, na terenach działkowych. Nie tylko parki i lasy są miejscami, w których możemy złapać kleszcza. Tym bardziej że większa jest świadomość profilaktyki przeciwkleszczowej w lesie niż podczas codziennego wyprowadzenia psa na osiedlu przed wyjściem do pracy.
Istnieje wiele sposobów, które sprawdzają się w walce z kleszczami, ale część z nich ma swoje ograniczenia. Niektórych nie można stosować, jeżeli masz kota, inne są niebezpieczne dla małych dzieci i kobiet w ciąży. Środki dla psów wymagają też dobrania pod kątem wieku, wagi czy nawet rodzaju sierści. Nie wszyscy wiedzą, że kleszcz przyniesiony na sierści psa czy butach, może być niebezpieczny także dla świnki morskiej czy królika – w środowisku naturalnym małe gryzonie i zajęczaki są często atakowane przez te pasożyty. Jak kompleksowo chronić całą rodzinę?
Spis treści
Jak ochronić przed kleszczami siebie i dzieci?
Kleszcze są groźne nie tylko dla zwierząt, ale też dla ludzi. Dla nas najgroźniejsze są kleszczowe zapalenie mózgu i borelioza. W przypadku kleszczowego zapalenia mózgu konieczne jest zawsze leczenie szpitalne – na szczęście stosunkowo mała ilość kleszczy przenosi tę chorobę (1-5% populacji europejskiej). Na KZM istnieje szczepionka, która zmniejsza ryzyko zachorowania.
Niestety nie ma szczepionki na boreliozę. Ta choroba rozwija się zwykle po cichu, nawet latami, dając niespecyficzne objawy trudne do zdiagnozowania. Najbardziej charakterystyczny objaw, rumień wędrujący występuje u mniej więcej 70% chorych – oznacza to, że jest ryzyko przeoczenia choroby na wczesnym etapie.
Proste nawyki, które chronią przed kleszczami
Najprostszą rzeczą, którą możesz zrobić, jest nauczenie się dobrych nawyków, które zmniejszą ryzyko złapania kleszcza. Przed wyjściem na spacer z psem dobierz strój odpowiedni do miejsca. W sezonie wakacyjnym trudno jest wyjść na dwór w zakrywającym ciało ubraniu, ale przynajmniej wiosną i wczesną jesienią staraj się wychodzić w zabudowanych butach, wyższych skarpetkach, a najlepiej długich spodniach i w zakrywających ramiona koszulkach. W lesie warto też założyć czapkę z daszkiem. Jeżeli jest naprawdę ciepło i nie jesteś się w stanie zmusić do założenia „stroju bojowego”, jest inny, prosty sposób na zmniejszenie ryzyka złapania kleszcza.
To naprawdę łatwe. Kiedy przebywasz dłużej na świeżym powietrzu, co jakiś czas obejrzyj przedramiona, łydki i ubranie. Prawdopodobnie raz na jakiś czas uda Ci się po prostu strzepnąć kleszcza, który przysiadł na koszulce czy skarpetkach, ale jeszcze nie zdążył wgryźć się w skórę. Lepiej jest zapobiegać niż leczyć, prawda?
Po powrocie do domu przebierz się i wypierz ubrania w temperaturze 60 stopni – w ten sposób zabijesz kleszcze, które mogły mimo wszystko zostać przyniesione do domu. Od razu po wejściu zdejmij buty i najlepiej zamknij je w szafce na buty – dzięki temu nie zostaną przyniesione do dalszej części domu.
Ubrania (np. kurtkę) i buty, w których najczęściej wychodzić z psem lub na spacer możesz także zaimpregnować środkami odstraszającymi kleszcze.
Po powrocie do domu przejrzyj dokładnie całe ciało. Kleszcze mogą przed wbiciem się w skórę wędrować po skórze, szukając najbardziej atrakcyjnego miejsca - ze swojego punktu widzenia. Dlatego warto obejrzeć także miejsca, które były zasłonięte – kleszcz może wejść na odsłonięte przedramiona i wbić się np. pod pachami.
Skuteczne są także środki na kleszcze, repelenty. Mogą one bazować na kilku różnych składnikach aktywnych: DEET, ikarydynie czy IR 3535. Najpopularniejsze, szeroko reklamowane spraye na kleszcze i komary zazwyczaj zawierają DEET, który jest silnym i skutecznym środkiem, który jednak nie może być stosowany przez kobiety w ciąży i dzieci poniżej 12 roku życia.
Jak wyciągnąć kleszcza?
Po pierwsze – jak najszybciej. Wgryzienie się kleszcza nie zawsze oznacza zarażenie groźną chorobą. Ryzyko zwiększa się drastycznie po 24 godzinach, natomiast w pierwszej godzinie czy dwóch jest ono jeszcze stosunkowo małe. Jeżeli boisz się wyciągania kleszcza i nie wiesz, jak to zrobić, możesz zaopatrzyć się w akcesoria ułatwiające to zadanie, np. lasso do usuwania kleszcza, popularną wśród psiarzy kartę do usuwania kleszczy, albo nawet środki dwuetapowe, spray zamrażający + lasso. Usuwanie kleszcza za pomocą pęsety jest trudniejsze i grozi jego przypadkowym zmiażdżeniem – a to znowu zwiększa ryzyko zakażenia.
Wyciągnięcie kleszcza nie należy do przyjemności, ale w tym przypadku liczy się czas. Wizyta w przychodni wiąże się z dodatkowym czasem oczekiwania na pomoc, a w tym przypadku każda godzina ma znaczenie.
Dlaczego tak ważne są środki ostrożności po przyjściu do domu?
Powód jest oczywisty – nikt nie chce przynieść kleszcza do domu. Zwykle pamiętamy o tym, że jako osoby wychodzące na częste spacery jesteśmy bardziej narażeni na atak kleszcze, chronimy też swoje psy. Nie jest to jednak takie oczywiste w przypadku na przykład domowników prowadzących mniej aktywny tryb życia, którzy na co dzień nie spacerują z czworonogiem.
Najczęściej nie bierzemy też pod uwagę faktu, że niewychodzący kot może zostać zaatakowany przez kleszcza przyniesionego do domu przez psa… lub domownika.
Jeżeli masz w domu świnkę morską, chomika, królika czy inne zwierzątko, które regularnie wypuszczasz z klatki – ono także może zostać ugryzione przez kleszcza przyniesionego do domu. Chorego gryzonia czy królika o wiele trudniej jest zdiagnozować, zwłaszcza że choroba odkleszczowa u domowego królika nie jest pierwszą diagnozą, którą najprawdopodobniej rozważy weterynarz. Objawy mogą być też niespecyficzne i ujawnić się po dłuższym czasie, kiedy kleszcz już dawno zdąży opuścić ciał ofiary.
Jak chronić psa przed kleszczami
W poprzednim wpisie o kleszczach omówiliśmy wszystkie metody ochrony psa przed kleszczami. Dla każdego psa najlepiej jest wybrać sposób ochrony indywidualnie, uwzględniając jego wiek, wagę, stan zdrowia, czy tryb życia, a nawet długość sierści. Jeżeli masz psa i kota, pamiętaj, by wybrać dla psa środek, który będzie bezpieczny dla kota. Najpopularniejszym składnikiem aktywnym w środkach na kleszcze dla psa, który jest toksyczny dla kotów, jest permetryna.
Sposoby na ochronę przed kleszczami dla psa:
Jak chronić kota przed kleszczami
Niestety, w przypadku kotów ilość metod ochrony przed kleszczami jest ograniczona. Niestety nie istnieją tabletki na kleszcze dla kotów, które są dla niektórych psów najwygodniejszym rozwiązaniem.
Więcej o kleszczach u kota przeczytasz w tym artykule.
Sposoby na ochronę przed kleszczami dla kota:
Zabezpieczenie kota przed kleszczami nie jest oczywiste w przypadku kotów niewychodzących. Jeżeli jednak masz niewychodzącego kota i psa, najlepiej będzie na wszelki wypadek zadbać także o ochronę przeciwkleszczową dla mruczącego pupila. Choroby odkleszczowe u kotów są trudne do zdiagnozowania, a pierwsze objawy są niespecyficzne i pojawiają się często po dłuższym czasie, kiedy kleszcz zdąży już odpaść.
Koty bardzo rzadko chorują na boreliozę. Chorobami odkleszczowymi, na które są narażone to: babeszjoza, anaplazmoza, erlichioza, czy zakaźna anemia kotów (FIA). Co ważne, anaplazmoza jest zoonozą, czyli niestety po zachorowaniu na nią kot może zarazić także Ciebie. Anaplazmoza, jak większość kocich chorób odkleszczowych, atakuje płytki krwi. Wyleczenie jej zajmuje ponad miesiąc, stosowana jest antybiotykoterapia.
Sposoby na kleszcze w ogrodzie
Dość łatwo jest pamiętać o odpowiednim stroju i użyciu preparatów odstraszających podczas wyprawy do lasu, ale przecież we własnym ogrodzie chcemy czuć się bezpiecznie i o wiele trudniej jest utrzymać zasady bezpieczeństwa, kiedy od wejścia na świeżą trawę dzieli nas tylko jeden krok.
Mamy dwie wiadomości, dobrą i złą:
1. W Twoim ogrodzie także mogą ukrywać się kleszcze.
2. Są sposoby na to, by naturalnie je odstraszyć
To, co możesz zrobić, by kleszcze nie uznały Twojego ogrodu za idealne miejsce do życia to przede wszystkim regularne koszenie trawy i posadzenie roślin odstraszających kleszcze. Są to m.in.:
- Kocimiętka
- Wrotycz
- Lawenda
- Powojniki
- Chryzantema dalmatyńska
- Tatarak
Kleszcze ukrywają się w gęstych krzakach i zaroślach, często ukrywają się w roślinach paprotnych. Jeżeli nie zamierzasz tworzyć nowej aranżacji zieleni na swojej posesji (co doskonale rozumiemy), to pamiętaj po prostu, by okolice krzewów nie były ulubionym miejscem zabawy i rodzinnych pikników.
Mamy nadzieję, że nasze wskazówki pomogą Ci w uniknięciu kleszczy – nie tylko w tym sezonie.
Czytaj również: Kot ~ Zdrowie i pielęgnacja i Pies ~ Zdrowie i pielęgnacja
Być może zainteresuje Cię również ten wpis: Kleszcz u kota - objawy, pierwsza pomoc i możliwe powikłania i Borelioza u psa - objawy i metody leczenia
Poprzedni wpis: Papuga falista - poradnik dla początkujących
