Młodzieńcze zapalenie kości - poradnik dla opiekuna

Młodzieńcze zapalenie kości, enostoza, kulawizna wędrująca, czy panosteitis – to wszystko nazwy tej samej choroby, występującej u psów w okresie intensywnego wzrostu. Przebieg choroby to kwestia bardzo indywidualna – zarówno pod względem nasilenia objawów, jak i czasu występowania choroby. Choć młodzieńcze zapalenie kości ustępuje samoistnie i nie powinno wiązać się z konsekwencjami zdrowotnymi w przyszłości, kluczowa jest staranna diagnostyka – przede wszystkim w celu wykluczenia innych, groźniejszych chorób.

Spis treści

• Czym jest młodzieńcze zapalenie kości
• Młodzieńcze zapalenie kości – czynniki ryzyka
• Młodzieńcze zapalenie kości – przebieg
• Jak leczy się młodzieńcze zapalenie kości
• Kulawizna u szczeniaka – alternatywne diagnozy

Czym jest młodzieńcze zapalenie kości

Młodzieńcze zapalenie kości to choroba, która występuje najczęściej u psów ras dużych i olbrzymich między 5 a 18 miesiącem życia. Szczególnie narażone są szczenięta w okresie intensywnego wzrostu, między 5 a 8 miesiącem życia. Przypadłość najczęściej obserwuje się u szczeniąt owczarków niemieckich, co wskazuje, że być może jest ona uwarunkowana genetycznie.

Przyczyną enostozy jest intensywny wzrost kości. Gwałtowny wzrost powoduje zaburzenia krążenia w jamie szpikowej i stan zapalny. Pies z dnia na dzień zaczyna kuleć, w niektórych przypadkach może mieć problemy ze wstawaniem. Co najważniejsze – młodzieńcze zapalenie kości pojawia się i mija samoistnie. Nie powinno mieć ono wpływu na zdrowie stawów psa w przyszłości. Zdarza się, że choroba nawraca regularnie, dopóki nie zakończy się wzrost zwierzaka. Zazwyczaj enostoza powraca w innym miejscu, w innej kończynie lub kości.

Młodzieńcze zapalenie kości – czynniki ryzyka

Młodzieńcze zapalenie kości nie jest najlepiej zbadaną jednostką chorobową czworonogów. Wiele teorii wskazujących na większe ryzyko wystąpienia dolegliwości jest oparta przede wszystkim na obserwacjach weterynarzy i ich codziennej praktyce.

Wiele wskazuje na to, że występowanie choroby jest uwarunkowane genetycznie. Choroba najczęściej występuje u owczarków niemieckich, pomimo że nie jest to rasa charakteryzująca się najszybszym wzrostem. W przypadku wystąpienia młodzieńczego zapalenia kości u szczeniąt z konkretnego miotu hodowca nie powinien powtarzać krycia tej samej pary. Niewskazane jest też łączenie dwóch psów, które przechodziły enostozę w okresie szczenięcym. Mechanizm przenoszenia choroby nie został jednak zbadany, nie zidentyfikowano też jednego konkretnego genu odpowiedzialnego za przypadłość. Możliwe też, że po prostu jeden „winny” gen nie istnieje, podobnie jak w przypadku dysplazji.

Młodzieńcze zapalenie kości – najbardziej narażone rasy psów:

• Owczarki niemieckie
• Owczarki kaukaskie
• Dogi niemieckie
• Sznaucery olbrzymie
• Labradory i golden retrievery
• Wilczarze irlandzkie
• Sznaucery olbrzymy

Dużo częściej na młodzieńcze zapalenie kości chorują samce, niż suki, być może jest to związane z większym rozmiarem docelowym psów – a co za tym idzie – nieco bardziej intensywnym wzrostem.

Część weterynarzy zauważa, że do wystąpienia choroby może przyczynić się nieodpowiednia dieta. Szczególnie ważne są czynniki związane z równowagą wapniowo-fosforową i zbyt dużą ilością białka w diecie. Polecana jest dieta skierowana typowo dla szczeniąt i juniorów ras olbrzymich. Jeżeli Twój pupil jest na diecie BARF, nie ma przeciwwskazań do jej kontynuowania, pod warunkiem że będzie ona nadzorowana przez dietetyka.

Sprawdź także: Karma dla szczeniąt i psa juniora

Młodzieńcze zapalenie kości – przebieg

Młodzieńcze zapalenie kości atakuje nagle i bez ostrzeżenia. Zazwyczaj szczenię bez większego powodu zaczyna nagle kuleć lub nawet mieć problem z podniesieniem się. Co ważne, problemy z poruszaniem się nie mają związku z kontuzją, czy urazem. Dolegliwości mogą mieć bardzo różne nasilenie i zależą od konkretnego przypadku. Pupil może stracić apetyt, stać się wyraźnie osowiały i smutny. Często występuje także gorączka.

Konieczna jest wizyta u weterynarza – nie tylko po to, by przepisać odpowiednie leczenie, ale przede wszystkim, by wykluczyć poważniejsze jednostki chorobowe, które mogą pozostawić trwałe powikłania.

Młodzieńcze zapalenie kości odchodzi równie niespodziewanie, jak się pojawia. Objawy mogą minąć zarówno po kilku dniach, jak i tygodniach. Jeżeli po miesiącu pies nadal ma problemy z chodzeniem, konieczne będzie zweryfikowanie diagnozy. Zdarza się młodzieńcze zapalenie kości trwające nawet 6 tygodni, jednak istnieje też ryzyko, że za dolegliwości odpowiada coś poważniejszego.

W przypadku niektórych psów choroba znika i wraca – zazwyczaj dotyka jednak innej kończyny lub kości – rzadko zdarza się stan zapalny dokładnie w tym samym miejscu. Przygoda z młodzieńczym zapaleniem koci powinna ostatecznie zakończyć się razem z okresem wzrostu. Dla psów dużych będzie to mniej więcej 18. miesięcy, natomiast u olbrzymich – nawet w okolicach 24. miesiąca życia.

Jak leczy się młodzieńcze zapalenie kości

Młodzieńcze zapalenie kości leczy się zachowawczo, przede wszystkim podając leki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Ważne jest też ograniczenie ruchu pupila, który powinien jak najwięcej odpoczywać i nie nadwyrężać nóg. Jeżeli szczeniak mimo dolegliwości, nadal chciałby się pobawić – zaproponuj mu zabawy węchowe, które potrafią być równie wyczerpujące, lecz nie wymagają ruchu. Pamiętaj też, by zapewnić pupilowi stały dostęp do świeżej wody. Niektóre psy mają problem ze zrobieniem nawet kilku kroków, dlatego miska powinna leżeć od razu przy legowisku.

W przypadku młodzieńczego zapalenia kości najistotniejszą kwestią jest prawidłowe rozpoznanie. Nagła kulawizna i ból mogą mieć wiele przyczyn: kontuzja, dysplazja stawów łokciowych, a nawet nowotwór kości. Dlatego tak ważne jest, by wykluczyć inne powody nagłego bólu pupila, by jak najszybciej rozpocząć prawidłowe leczenie.

W pierwszej kolejności lekarz weterynarii przeprowadza wywiad. Ważna jest nie tylko rasa psa i jego wiek, ale też jego ogólny stan zdrowia, inne przypadłości, czy urazy. Jeżeli przed wystąpieniem objawów pupil miał kontuzję, czy uraz – zwiększa się prawdopodobieństwo, że to one odpowiadają za stan ulubieńca. Weterynarz przeprowadzi badanie, by sprawdzić, w jakich miejscach występuje największa tkliwość – w przypadku młodzieńczego zapalenia kości będą to kości długie kończyn.

Konieczne jest też wykonanie RTG. Choć zmiany są widoczne na zdjęciach czasami nawet dopiero po 10 dniach od pojawienia się pierwszych objawów, RTG może pomóc w wykluczeniu innych przyczyn. Standardowo powinno się wykonać także badanie krwi, z uwzględnieniem wapnia i fosforu. W zależności od prawdopodobieństwa innych scenariuszy niż młodzieńcze zapalenie kości, weterynarz może zdecydować też o wykonaniu innych badań.

W ramach wsparcia kości i stawów wskazane jest podawanie chondroprotetyków, glukozaminy i chondroityny, jednak lepiej wstrzymać się z suplementacją wapnia, jeżeli badanie krwi nie wykaże znacznych niedoborów. Choć mogłoby się wydawać, że wapń jest pomocny w okresie wzrostu kośćca, w praktyce jego nadmiar może być równie szkodliwy, co niedobór. Nie podawaj psu witamin przed konsultacją z weterynarzem i wykonaniem badań!

Po zdiagnozowaniu młodzieńczego zapalenia kości warto zadzwonić do hodowcy i poinformować o chorobie pupila. Dla troskliwych i rzetelnych hodowców będzie to cenna informacja pomagająca w dobieraniu jak najlepszych skojarzeń w przyszłości. Ogólnie – dobrą praktyką jest informowanie o stanie zdrowia pupila i jego ewentualnych chorobach – zwłaszcza mających o podłożu genetycznym.

Kulawizna u szczeniaka – alternatywne diagnozy

Młodzieńcze zapalenie kości, choć wymaga od opiekuna zwiększonej uwagi, a dla pupila jest bolesne i męczące, nie jest najgorszym scenariuszem. Ostatecznie objawy przechodzą przecież samoistnie i nie pozostawiają powikłań w późniejszym życiu psa.

Dlaczego pies kuleje? Alternatywne scenariusze zazwyczaj są o wiele poważniejsze niż enostoza. Przyczyną nagłych problemów z chodzeniem mogą być na przykład także:

• Ciało obce w łapie
• Złamanie kości
• Ukąszenie lub użądlenie
• Zwichnięcie rzepki
• Dysplazja stawów łokciowych lub biodrowych
• Choroby odkleszczowe
• Nowotwór
• Infekcja bakteryjna

Młodzieńcze zapalenie kości jest stosunkowo niegroźne – największym ryzykiem jest ryzyko błędnej diagnozy.

Czytaj również: Pies ~ Zdrowie i pielęgnacja

Być może zainteresuje Cię również ten wpis: Jak dbać o psa z dysplazją - profilaktyka, leczenie, rehabilitacja

Poprzedni wpis: Jak karmić starszego psa - zdrowe żywienie psa seniora